Mỗi đứa trẻ có một tốc độ phát triển riêng. Tạo điều kiện để con có những trách nhiệm mới hoặc cố gắng tự vượt qua những thử thách khó khăn chính là một trong những cách giúp bạn đánh giá được khả năng và tính cách của bé. Nhưng việc gì thì cũng đều cần có khởi đầu. Dưới đây là một vài lời khuyên của Tiến sĩ Adele M. Brodkin nhằm giúp các bậc phụ huynh chuẩn bị cho con mình sẵn sàng để tiến thêm một bước tự lập hơn:
Tự lên kế hoạch?
Nhìn chung, trẻ em từ khoảng 5 tuổi đã có thể tự lên kế hoạch cho mình. Với những bé mới bước vào tiểu học, bạn có thể giúp con lên kế hoạch về thời gian, lựa chọn và sắp xếp các hoạt động như học và chơi, chẳng hạn như bé thích học trước rồi mới đi chơi hay đi chơi rồi mới về học bài.
Hãy tạo điều kiện cho con tự lên kế hoạch cho một buổi vui chơi, nhưng bạn cũng nên giữ liên lạc và trao đổi thường xuyên với những phụ huynh khác để cập nhật thông tin cho nhau và bảo đảm rằng bọn trẻ sẽ được trông chừng. Và dù con bạn ở độ tuổi nào đi chăng nữa (kể cả khi đã học trung học), bé cũng phải được biết có thể liên lạc với bạn ở đâu và thế nào, cũng như đòi hỏi điều ngược lại ở trẻ.
Tự đi đến trường?
Nơi gia đình bạn sinh sống, con đường từ nhà đến trường, độ tuổi và sự trưởng thành của con bạn chính là những yếu tố quan trọng quyết định điều này. Liệu tình hình an toàn và tội phạm có phải là điều đáng lo ngại không? Con bạn có tuân thủ đúng luật giao thông không? Con bạn xử lý tình huống như thế nào, có trách nhiệm hay không... Nếu bạn thấy con mình đã sẵn sàng, hãy tập cho bé quen dần với thử thách mới này bằng cách cùng con đi đến trường vài lần cho bé quen, trong lúc đó bạn cũng ước lượng độ dài quãng đường, tín hiệu giao thông, sự an toàn, vỉa hè, lối băng qua đường... Sau đó, bạn có thể cho bé đi trước, bạn đi theo sau với một khoảng cách nhất định, rồi dần dần cho bé tự đi một mình.
Và lưu ý! Con bạn phải hiểu được rằng bé cần phải đến trường và về nhà đúng giờ!
Tự chọn các hoạt động ngoại khóa?
Việc lựa chọn học karate, chơi piano, hoặc tham gia đội kịch nên do bạn và bé cùng quyết định. Ngay từ đầu năm, hãy trao đổi với con về các hoạt động ngoại khóa mà bé muốn tham gia cũng như những hoạt động mà bạn nghĩ bé nên thử sức. Hãy lắng nghe con mình, cho phép bé có quyền lớn hơn trong những hoạt động mà bé muốn tham gia. Đồng thời, hãy cho bé tự quyết định ngừng tham gia hoạt động (trừ khi đó là hoạt động bắt buộc, do nhà trường quy định hoặc các chuyên gia khuyên bạn nên cho bé tham gia). Trước khi đầu tư thời gian và tiền bạc vào một hoạt động nào đó, hãy hỏi xem con bạn có thể tham gia thử một đến hai buổi để xem hoạt động ấy có phù hợp với khả năng và sở thích của con bạn hay không.
Chăm sóc vật nuôi trong nhà?
Tốt nhất là đừng bao giờ giao cho con bạn một mình chịu trách nhiệm chăm sóc cho một con vật. Đừng nhận nuôi một con vật kèm theo điều kiện là bé sẽ phải tự chăm sóc cho con vật ấy, nhưng phải thỏa thuận ngay từ đầu là con bạn sẽ tham gia vào việc chăm sóc này với những trách nhiệm cụ thể phù hợp với khả năng và lứa tuổi của bé. Chẳng hạn như trẻ ở độ tuổi sắp đi học có thể giúp cho thức ăn vào khay cho vật nuôi, trẻ từ tiểu học trở lên có thể đảm nhận việc dắt chú chó cưng đi dạo...
Để chắc rằng con bạn sẽ sẵn sàng đảm nhận nhiều trách nhiệm hơn khi bé lớn hơn, hãy để bé quan sát, hoặc tốt hơn là giúp bạn một tay trong những trách nhiệm phức tạp hơn mà bạn đang đảm nhận như làm sạch bể cá chẳng hạn.
Trông nom em nhỏ?
Ngay cả khi con bạn có khéo dỗ khéo chơi với các em bé khác thì cũng không chắc bé có thể trông được "đứa em phiền nhiễu", kẻ đã nghịch phá đồ đạc của bé, làm bé phát ngượng với bạn bè và là đối thủ của bé trong việc thu hút sự quan tâm của... bạn. Tuy vậy vẫn có nhiều (nhưng không phải tất cả) các bé cấp Hai đã có thể trông nom em rất chu đáo. Bạn phải hiểu con mình để giao cho bé nhiệm vụ nặng nề này.
Sử dụng bếp?
Tuyệt đối không để con bạn sử dụng bếp khi không có sự giám sát của người lớn, cho đến khi con bạn vào tuổi thiếu niên. Thậm chí kể cả sau đó, con bạn cũng chỉ được phép sử dụng bếp lò khi bạn chắc chắn rằng bé đã nắm rõ cách sử dụng, các biện pháp an toàn và nhất là bạn có thể tin tưởng vào sự thận trọng của trẻ.